Szlachecka Krajna

Podczas ubiegłorocznego rajdu rowerowego im. E. i M. Chłapowskich „Pałace i dwory gminy Wyrzysk” zrodził się pomysł, aby Towarzystwo Przyjaciół Wyrzyska zorganizowało także wycieczkę autokarową do podobnych obiektów w innych częściach Krajny. Nasz region, jak i cała Wielkopolska, posiada wiele znakomicie zachowanych siedzib szlacheckich – dzięki staraniom ich aktualnych właścicieli lub dzierżawców.

Przewodnikiem wyprawy pn. „Pałace Krajny” (7 lipca br.) był Roman Chwaliszewski, honorowy członek TPW, znakomity regionalista, niestrudzony propagator dziejów Krajny. Zwiedzanie rozpoczęliśmy jednak od kościoła – będąc w Runowie Krajeńskim nie sposób bowiem ominąć znajdującą się tu renesansową świątynię, ufundowaną w latach 1606-1607 przez ówczesnych właścicieli wsi i leżącego nieopodal pałacu – Jana i Elżbietę Orzelskich. Cenne jest wyposażenie tego kościoła, m. in. portrety fundatorów, chrzcielnica z brązowego marmuru z miedzianą kopułą, konfesjonał w stylu renesansowym, misternie rzeźbione drzwi z początku XVII w., alabastrowe anioły (przy organach) wykonane przez artystów pracujących na Wawelu, oryginalne schody prowadzące na chór. Dzieje tej niezwykłej świątyni przybliżył nam ks. proboszcz Sylwester Olszanowski.











Dzisiaj pałac w Runowie Krajeńskim to budzące zachwyt ruiny. Powstał w roku 1595, później przeszedł w ręce Działyńskich (na skutek koligacji rodzinnych), a potem jeszcze innych rodów. Zniszczony został przez Niemców, którzy wycofywali się z frontu w 1945 r. Obecnie działka z pałacem jest własnością prywatną, a obok powstał hotel (SPA) z restauracją.








Kolejnym etapem wycieczki było Komierowo. Znajdujący się tu pałac jest perłą tego typu architektury na Krajnie. Od ponad dwudziestu lat jest ponownie w rękach Komierowskich (jednego z najstarszych rodów w Polsce), którzy pod koniec 2018 r. udostępnili go społeczeństwu, po trwającym 6 lat kapitalnym remoncie, jako luksusowy hotel. Niewiele jest wydarzeń w dziejach Polski, w których nie uczestniczyli Komierowscy. Duma rodu to Roman Komierowski (1846-1924), który był także właścicielem Nieżychowa, leżącego w pobliżu Wyrzyska.










W drodze powrotnej zatrzymaliśmy się jeszcze w Sypniewie, gdzie zwiedziliśmy pałac niemieckiej rodziny Wilckensów, zbudowany w połowie XIX w. w miejscu dawnego dworu Grabowskich. Obiekt jest harmonijnym połączeniem dwóch stylów: neoklasycystycznego i neorenesansowego. Obecnie pełni funkcję restauracyjno-hotelarską.











Siedmiogodzinna wyprawa, w której wzięło udział 37 członków i sympatyków naszego Stowarzyszenia, to realizacja edukacji regionalnej, poznawania historii i dziedzictwa kulturowego Krajny – co stanowi ważną sferę działalności TPW. Przygotowania wyjazdu podjęła się sekcja krajoznawczo-turystyczna, która przed tygodniem zorganizowała spływ kajakowy na Rurzycy (szlakiem im. św. Jana Pawła II), a za dwa miesiące poprowadzi kolejny rajd rowerowy – tym razem pn. „Atrakcje przyrodnicze i krajobrazowe gminy Wyrzysk”.

Wydarzenie współfinansował Powiat Pilski.